ปางห้ามมาร
พระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ซ้ายวางหงาย
บนพระเพลา (ตัก) พระหัตถ์ขวายกขึ้นแสดงอาการห้าม
ประวัติย่อ
หลังจากตรัสรู้แล้ว ขณะที่พระพุทธองค์ประทับนั่งอยู่
ใต้ต้นไทรที่พักของคนเลี้ยงแกะ (อชปาลนิโครธ) พญามาร
หลังจากพ่ายแพ้ก็เศร้าโศกเสียใจ นั่งร้องไห้พลางรำพึงว่า
“บัดนี้สิทธัตถะไม่อยู่ในอำนาจของเราแล้ว”
ธิดาของพญามารเข้ามาปลอบ และได้อาสาบิดา
ไปประเล้าประโลมล่อลวงให้พระพุทธเจ้าตกอยู่ในอำนาจ
ด้วยอิตถีมายาต่างๆ แต่ล้มเหลวยิ่งกว่าบิดาเสียอีก เพราะ
พระพุทธเจ้าไม่ทรงแสดงอาการผิดปกติแม้แต่น้อย และไม่ลืม
พระเนตรมองเลย (นอกจากยกพระหัตถ์ขึ้นแสดงอาการห้าม)