พระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ขวาทับพระหัตถ์ซ้าย
วางบนพระเพลา (ตัก)
ประวัติย่อ
หลังจากพระมหาบุรุษมีชัยชนะเหนือพญามารแล้ว
ทรงเริ่มบำเพ็ญสมาธิต่อไป เมื่อจิตตั้งมั่นบริสุทธิ์ผ่องใสแล้ว
ในยามต้น ของคืนนั้นพระองค์ได้หยั่งรู้อดีตอันยาวไกล
หลายแสนชาติไม่มีที่สิ้นสุด (ปุพเพนิวาสานุสสติญาณ) ในยาม
ที่สองได้หยั่งรู้ว่าสัตว์ทั้งหลายเกิดมาแล้วตายไป ประสบสุข
และทุกข์ตามกรรมที่ทำไว้ ทำให้พระองค์เห็นอย่างแจ่มแจ้งว่า
สรรพสัตว์นั้นเวียนเกิดเวียนตายอยู่ในโลกนี้อย่างไร (จุตูปปาต-
ญาณ) และในยามสุดท้ายพระองค์ทรงทราบหนทางที่บุคคล
ปฏิบัติตามแล้ว จะสามารถชนะทุกข์ทั้งปวงและประสบสุข
ที่แท้จริง (อาสวักขยญาณ) นั่นคือหยั่งทราบถึงทุกข์และสาเหตุ
ของทุกข์ ทราบความดับทุกข์และวิธีการดับทุกข์ (อริยสัจ ๔)
พระองค์ได้ตรัสรู้เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า คือ ผู้ตรัสรู้
ชอบด้วยพระองค์เอง ตรงกับวันเพ็ญเดือน ๖ (วิสาขปุณณมี)
ขณะมีพระชนม์ ๓๕ พรรษา
