ปางสดับพิณสามสาย
พระอิริยาบถนั่งขัดสมาธิ พระหัตถ์ขวาทับพระหัตถ์ซ้าย
วางแนบที่พระอุระ (อก)
ประวัติย่อ
อุปมาที่สำคัญเกี่ยวกับการปฏิบัติทางสายกลาง
(มัชฌิมาปฏิปทา) คือ อุปมาเรื่องพิณสามสาย
ในพุทธประวัติเล่าว่า พระอินทร์ทรงดีดพิณสามสาย
ถวายแด่พระมหาบุรุษในขณะที่พระองค์แสวงหาหนทางแห่ง
ความหลุดพ้น ทำให้พระองค์แจ้งในพระทัยว่าการปฏิบัติ
ย่อหย่อนเกินไป (กามสุขัลลิกานุโยค) และการปฏิบัติที่
เคร่งเครียดจนเกินไปนั้น (อัตตกิลมถานุโยค) มิใช่วิธีที่จะนำ
ไปสู่ความหลุดพ้น ทางสายกลางหรือมัชฌิมาปฏิปทาเท่านั้น
จึงจะเป็นหนทางแห่งการตรัสรู้ เปรียบดังสายพิณสายที่พอดี
ไม่หย่อนและไม่ตึงเกินไป จึงจะให้เสียงที่ไพเราะเสนาะโสต